Steve

“Ik kan helemaal  niks met Steve!”

Mijn moeder zucht aan de andere kant van de lijn. Ze spreekt de zin uit alsof het een jonge scharrel betreft waar ze méér dan genoeg van heeft. Een beetje klopt dat wel, want ze staat met hem op en gaat ermee naar bed. Maar Steve is de naam van een hulpmiddel om steunkousen aan en uit te doen. En daar is ze naar eigen zeggen he-le-maal klaar mee. 

"Ben blij dat er een hulpmiddel bestaat, je moet het gewoon nog even aanleren" probeer ik haar te motiveren. `Straks is het routine en doe je het zonder erbij na te denken. Daar heb je geen thuiszorg voor nodig. `Even is het stil aan de andere kant. `Het is niet alleen dat hulpmiddel, maar ook die kousen zelf` bekent ze dan en ik zie voor me hoe ze haar vuisten balt. “Ze zitten zo strak.”

Mijn moeder is 85, heeft tot nu toe geen zorg gehad en dat hoeft voor haar ook niet. Maar die kousen zijn wel nodig, want onlangs waren haar benen heel dik en de jeuk erbij was ondraaglijk. Teveel vocht concludeerde de huisarts en ik regelde thuiszorg. Na een periode van zwachtelen heeft ze nu steunkousen op maat. Alleen die moeten aan en uit. Elke dag opnieuw.

“Ik kom even langs”, opper ik als ik haar opnieuw hoor zuchten en neem mijn iPad mee. Steve blijkt gewoon zijn eigen filmpje op You Tube te hebben. In een instructie van 38 seconden wordt getoond hoe  je Steve om je vingers (uh voeten) windt…  Je plaatst de kous op een paal, rolt hem naar beneden, voet erin en het apparaatje trek je vervolgens naar je toe. Binnen no time heeft mijn moeder de kous aan.

Het uitdoen verloopt minder soepel. Weer zoeken we een filmpje erbij. Nu komt er een been-band aan te pas. Die klem je om je been, kous erover heen en dit keer niet trekken, maar duwen. “Til je voet eens wat meer omhoog” probeer ik, maar tegelijk besef ik dat dat geen haalbare optie is. Flexibiliteit ie iets van het verleden. En Steve springt los. Elke keer opnieuw. “Ik zei het je toch” klinkt het licht gefrustreerd.  Uiteindelijk trek ik de kousen maar met de hand uit. En zelfs dat valt niet mee.  

De volgende dag belt mijn moeder. Ze heeft de kousen zelf aan en uit gedaan, vertelt ze blij. Mirko heeft haar geholpen. “De jongen van de thuiszorg” zegt ze ter verduidelijking. “En ik heb ontdekt dat het gemakkelijker gaat  als ik op bed zit”, voegt ze er zelfverzekerd aan toe.

Dus Steve gaat voortaan mee naar de slaapkamer. En daarmee is de kous af. Of aan natuurlijk....

Op de koffie bij een 100-jarige

Haar agenda is zo vol dat een afspraak maken nogal wat voeten in de aarde heeft. En dat is best bijzonder als je 100 (!) bent. Ik ben gevraagd een eeuwling te interviewen voor ons magazine. Na een aantal keren haar antwoordapparaat krijg ik haar eindelijk aan de lijn.

"Nee op maandag kan ik niet, dan heb ik 's ochtends Tai Chi en ga ik 's middags bridgen." Ik glimlach om haar reactie.
"Op dinsdag dan?" probeer ik.
"Nee, dan heb ik wandelclub", klinkt het aan de andere kant van de lijn. "En woensdag komt een vriendin op bezoek" Na lang dubben komen we eindelijk tot een afspraak. De toon is gezet..

Met een 100-jarige een kopje koffie drinken is op zich al bijzonder, maar deze mevrouw spant de kroon. Ze is alles behalve een huismus die achter de geraniums zit. Sterker nog, ze is elke dag wel met iets bezig. "Een dag niet afgesproken is een dag niet geleefd" is haar motto. Haar rijbewijs heeft ze onlangs voor vijf jaar verlengd.

Ik val van de ene verbazing in de andere. We zitten samen aan de koffie en intussen start ze de laptop op om we wat foto's van vroeger te laten zien. Met haar rood gelakte nagels klikt ze behendig met de muis en een slideshow van zwart-wit beelden trekt aan me voorbij. Beelden van de oorlogstijd, van het eigen bedrijf dat zij en haar man opstartten en van haar oudste dochter die er inmiddels al heel wat jaren niet meer is, net als haar echtgenoot. Maar het is alles behalve een zwaarmoedig gesprek.

Een tijdje terug, toen ik nog niet wist dat ik haar ging interviewen nam ik bij de kringloop dit boek mee.

Ik was er nog niet aan toe gekomen het te lezen, maar nu vond ik het wel een passend cadeautje om mee te nemen.

"Oh geweldig, daar ga ik vanavond gelijk in beginnen", roept ze en legt het boek op het tafeltje bij haar leesstoel.

Natuurlijk vraag ik naar haar geheim achter al die vitaliteit. Want op je 100e geen enkel medicijn slikken is toch wel erg bijzonder. "Ik heb nooit aan een voedingshype meegedaan" zegt ze. "Dan hoor je weer dat vlees slecht is, of suiker...ik heb me er nooit iets van aangetrokken. Mijn motto is: alles met mate." Ik denk aan mijn eigen 40-dagen geen-suiker-challenge en besluit het stukje taart dat ze me voorschotelt niet te weigeren.

"Weet je wat ook goed is" voegt ze toe aan haar wijze raad en pakt me stevig bij mijn arm. "Jezelf positief toespreken! Ik heb vaak last van het feit dat ik niet in slaap kom. Maar dan zeg ik gewoon: meisje: je ligt lekker warm en je hebt nergens pijn. Dus er is niets aan de hand. En meestal val ik dan in slaap."

De kwaaltjes die ze heeft (ik hoor niet zo goed en mijn voeten doen soms pijn) beletten haar niet van het leven te genieten. Als ik vraag of er nog dingen zijn die ze graag nog zou willen doen, schudt ze resoluut haar hoofd. "Als ik iets wil, doe ik het gewoon" klinkt het vastberaden. "Dan pik ik vriendinnen op en gaan we er samen op uit. Deze mijlpaal van 100 wilde ik zo graag halen en het feest was ook meer dan geweldig. En nu zie ik elke dag die er bovenop komt als een cadeautje...."

Zo wil ik ook wel 100 worden...

Lees het complete interview in het volgende Meander Magazine dat half juni verschijnt!

Werken in de Wijk Tour

Het is een van de mooiste en meest dankbare beroepen die er zijn, als je het mij vraagt. Verpleegkundige in de wijk. Ik hoor zoveel mooie verhalen van collega's en mag regelmatig ook zelf mee op pad.  Achter elke voordeur schuilt weer een ander verhaal. Vandaag werden er heel wat van die voordeuren opengesteld! Meander organiseerde voor het eerst een Werk-in-de-Wijk Tour voor studenten HBO-V. Op onze locatie in Brunssum, in Mijn Medisch Centrum, konden tientallen studenten, van eerste tot derdejaars, kennismaken met het vak thuiszorg.

Na een enthousiaste ontvangst door Tessa Schreibers, directeur Thuiszorg, komt Sem aan het woord, een 4e jaars stagiare die met veel bevlogenheid vertelt over zijn bewuste keuze voor de wijkverpleging. Vervolgens worden de studenten opgedeeld in groepen. Ik mag één van die groepen begeleiden.

We maken allereerst kennis met 49-jarige mevrouw die al heel wat jaren thuiszorg krijgt. Na een lelijke val van een trap raakte ze verlamd. "Ik stond net als jullie volop in het leven", vertelt ze, terwijl ze de groep studenten aankijkt. "Ik had mijn werk, ik ging vaak hardlopen en was altijd bezig. Met  mijn gezin of andere dingen. Van de een op de andere dag belandde ik in een rolstoel en had ik anderen nodig om voor me te zorgen. Ik kan je zeggen dat dat echt niet gemakkelijk is..."

Stilte vult de kamer. Nog geen 50 jaar en dan is dit je lot.
Het zet je automatisch aan het denken.

Hulphond Enzo ligt tevreden naast haar te slapen. Op commando staat hij net zo snel weer op om zijn opdrachten uit te voeren: een flesje drinken van tafel pakken, dop eraf en overhandigen aan zijn baas. Alsof het niets is. Naast haar hond is met name het thuiszorg-team een rots in de branding voor deze mevrouw. "Het team bestaat uit zo'n fijne mensen. Ze helpen me niet alleen waar nodig, maar ik kan ook mijn gevoelens van verdriet met hen delen." 

Na deze speciale ontmoeting gaan we door naar de volgende ronde waar drie verpleegkundigen klaar staan met hun verhaal: Karin, Audrey en Danny steken hun liefde voor het vak niet onder stoelen of banken. Ieder hebben ze hun eigen specialisatie van wondzorg tot mammacare. "Je kunt je eigen carriere vormgeven"zegt Danny trots. "Bij Meander krijg je daar alle kansen voor. Ik wilde me graag meer verdiepen in de wondzorg en heb daartoe opleidingen gevolgd in Leiden en Hasselt. Ik doe mijn werk elke dag met plezier en niemand die me zegt dat ik dit of dat moet doen. Die zelfstandigheid is heel fijn." Een van de studenten vertelt op zijn beurt zijn stage-ervaringen in de thuiszorg."Er komt veel meer bij kijken dan je denkt. Vaak is de aandacht voor de mensen minstens zo belangrijk als de zorg die je biedt. Dat herken ik wel." Audrey vult aan. "Het ene moment geef ik zorg aan een 90-jarige man en dan is mijn volgende klant een kindje waar ik het infuus moet vervangen. Geen dag is hetzelfde."

De studenten krijgen vervolgens een virtual reality bril op en zijn zelf even 'te gast' bij een klant thuis. Ik waag me ook aan de bril en vind het een aparte ervaring. Je vergeet even helemaal waar je bent en waant je in de huiskamer bij een mevrouw die heel wat hulp nodig heeft. En waar je ook kijkt, de kamer verandert met je mee. Je ziet haar keukentje met de afwas die niet is gedaan, de foto van haar overleden man waarbij een kaarsje brandt...en zijzelf in de stoel, met de verpleegkundige aan haar zijde. "Dichterbij kun je de zorg niet meemaken" grapt een van de studenten.



Tenslotte wordt een aantal hulpmiddelen uitgetest, van de medido (automatische medicijndispencer) tot hulpmiddelen om steunkousen aan te trekken, die de studenten bij elkaar mogen uitproberen.



Zijn deze enthousiastelingen onze toekomstige helden in de zorg? Vast en zeker! De groep is in ieder geval aangenaam verrast. "Ik wist niet dat de thuiszorg zoveel te bieden heeft", zegt een studente na afloop. "In feite verricht je dezelfde handelingen als in het ziekenhuis, alleen heb je veel meer zelfstandigheid. Dat zet me echt aan het denken!"

Voor ons is een dag als deze zeker voor herhaling vatbaar!

Heb je deze dag gemist, maar wil je eens een dagje meelopen in de thuiszorg? Dat kan allemaal! Bel met MeanderWerk: 045-5616130.

Leef!

Deze column schreef ik onlangs voor Meander Magazine.

In het halletje van haar flat staat ze op me te wachten. Klein van stuk, een frivool sjaaltje en de handtas kordaat om haar middel. Ik mag Maria zeggen. Als je als twee onbekenden samen gaat lunchen, kun je de formaliteiten beter zo snel mogelijk schrappen. We gaan op weg naar het centrum van Heerlerheide, daar komt Maria graag, zeker bij mooi weer. Dat is het vandaag alles behalve. Er staat een koude wind en het regent onophoudelijk. In Brasserie Leef  op het marktplein ziet het er behaaglijk en gezellig druk uit. 

“Wat ga je me allemaal vragen?”, klinkt het als ik mijn notitieblok even later uit de tas haal en op tafel leg. “Wat wil je mij vertellen?” kaats ik de vraag terug. Daar hoeft Maria niet lang over na te denken. Nog voordat de thee en cappuccino op tafel staan, vertelt ze over haar gezondheid en hoe broos die is. De laatste jaren was het ziekenhuis in en uit, inclusief een coma-periode van anderhalve week. Tot twee keer te heeft ze kantje boord gelegen. Naast een ernstige leverziekte, kreeg ze longembolie. Daarbij heeft ze astma, suikerziekte en reuma. “En je mag nog iets aan het rijtje toevoegen” zegt ze. Het is stil en ze lijkt in haar koffiekopje verzonken. Het lepeltje klikt tegen de rand. “Eenzaamheid” zegt ze dan met een zucht. “Misschien is dat van alles wel de ergste kwaal.” 

“Eenzaamheid zegt ze. 

Misschien is dat wel de ergste kwaal”

Op de bezoekjes van de thuiszorg na en de ontmoetingen met medebewoners in de openbare ruimte van de flat is het leven erg stil. Haar jeugd was alles behalve rooskleurig met een  moeder die niet voor haar negen kinderen kon zorgen. Jarenlang verbleef Maria met haar broers en zussen intern in een klooster in Simpelveld, overgeleverd aan de grillen van de nonnen. Enge dromen hebben haar het hele leven achtervolgd. “Ik droom vaak akelige dingen. Heel naar is dat. Maar ach, dan denk ik: iedereen heeft dat toch wel? Ik droom ook vaak heel mooi, laatst nog dat ik kon vliegen. Dat maakt het weer goed.”

Ze lacht en lepelt het schuim van haar cappuccino. Het bijgeleverde chocolaatje neemt ze erachteraan. “Mag eigenlijk niet, maar soms moet je eens gek doen.”  Haar dag begint steevast met injecties, prikken en een hele riedel aan medicijnen, die ze tegenwoordig via een automatische medicijndoos krijgt  toegediend. “De meisjes van de thuiszorg komen twee keer per dag en houden me goed in de gaten.“  Zonder nadenken somt ze de namen op.

“Hoe zien je echte dromen eruit”vraag ik. “Wat zou je graag willen?” Maria buigt zich naar me toe en fluistert: “Het strand. Egmond aan Zee, Scheveningen, het maakt me niks uit als er maar duinen zijn. Toen ik als kind de rode hond had, moest ik aan zee beter worden. Sindsdien zit die in mijn hart.”

Ik vraag me af of ze gelukkig is. “Ik ben tevreden”, leest ze mijn gedachten. “Al die ziektes, ach, ik probeer daar gewoon niet over na te denken. Want als je er niet mee bezig bent, lijkt het net of ze er ook niet zijn. Weet je dat ik nu al een half jaar niet in het ziekenhuis heb gelegen? Een half jaar! Ze prikt in haar pasteitje en straalt van oor tot oor.”

Even later lopen we terug naar de auto. De zon breekt voorzichtig door. Ik draai me om naar de brasserie om te kijken hoe deze ook alweer heette. ‘Leef’ prijkt er met grote letters. Ik kijk naar Maria en zie dat ze geniet. “Leef” denk ik, ‘jij weet als geen ander hoe dat moet’….

   Maria

Schrijfzuster

"Komt u me douchen?" Met de deur op een kier kijkt hij me aan. Klein van stuk, grote grijze haardos en pretoogjes.  
"Nee, ik kom u interviewen voor ons magazine, daar had u toch toestemming voor gegeven", probeer ik voorzichtig.
Dan zwaait de deur open. "Ach natuurlijk" grijnst hij. "Kom binnen, ik ga koffie zetten. U bent de schrijfzuster..."

Sinds die ene dag van het interview met deze meneer gebruik ik de term schrijfzuster zelf ook wel eens. Want het spreekt eigenlijk gelijk tot de verbeelding. Ik kom bij mensen thuis. En in plaats van dat ik zorg geef, spreken we over het hoe en waarom achter die zorgvraag. 

De afgelopen twaalf jaar heb ik voor mijn werk  heel wat inkijkjes mogen nemen in het leven van veel, doorgaans kwetsbare mensen, met name ouderen. Aan elk artikel dat ik schrijf gaat een interview vooraf. Gesprekken die meestal aan de keukentafel plaatsvinden. Met gehaakte kleedjes en wel…

Ik vind het een eer om die verhalen te mogen opschrijven. Niet zelden verbaas ik me hoeveel deze generatie heeft meegemaakt. En dan begrijp ik goed dat ze daarover willen vertellen. 

Tegelijk vraag ik me af wat mijn generatie, veertigers zoals ikzelf, later gaat vertellen over ‘vroeger’? We hebben geen verhalen over  hongersnood of onderduiken. We kunnen niets vertellen over hoe het voelt om 7 dagen aan één stuk keihard te moeten werken zonder daglicht en 1 brood te moeten delen over 8 kinderen. Wij kunnen vertellen over de Arbowet en dat we aangepaste stoelen kregen bij rugklachten. Of de commotie op kantoor als het koffiezetapparaat kapot was.  Of misschien geeft die oude typemachine wel aanzien en het feit dat je helemaal opnieuw moest beginnen bij een tikfout. 

De schrijfzusters van de toekomst zullen het allemaal te horen krijgen. En wie weet moet ik doorwerken tot mijn 70^e  en ga ik er zelf nog over schrijven...

Welkom op mijn blog. Leuk dat je er bent!